ظروف پذیرایی از قدیم یکی از مورد استفاده‌ترین ابزارها در میان ایرانیان بوده است. رسم میهمان‌نوازی از دوران باستان در میان ایرانیان خونگرم بوده و این چیزی است که ما از اجداد خود به ارث برده‌ایم. در ادامه قدیمی ترین ظروف پذیرایی که برای پذیرایی از میهمانان استفاده می‌شده است را معرفی می‌کنیم. پس اگر دوست دارید بدانید چه ظروفی در میهمانی‌ها مورد استفاده بوده است، به خواندن این مقاله ادامه دهید.
همانطور که می‌دانید مردمان باستان اولین ظروف خود را از سفال می‌ساخته‌اند. باتوجه به اینکه فرم‌دهی سفال بسیار راحت‌تر است و نوشیدنی‌ها در آن خنک می‌ماند، استفاده از این ماده در آن دوران قابل توضیح است. ظرف سفالی معروف به جام انیمیشن، از قدیمی ترین ظروف پذیرایی یا استفاده روزانه است که به طرح‌ها و نقش‌های مربوط به آن دوره آراسته شده است.
جام انیمیشن در سیستان و بلوچستان، نزدیکی زابل (جایی که در گذشته شهر سوخته قرار داشت) کشف شد. این جام سفالی باستانی را باستان‌شناسان ایتالیایی از گوری ۵۰۰۰ ساله پیدا کرده‌اند. به گفته کارشناسان نقاشی‌های روی جام انیمیشن، درخت آسوریک را نشان می‌دهد. آنطور که گفته می‌شود داستان باستانی آسوریک در سرزمین‌های گوناگونی گفته شده و در طرح‌ها و نقش‌های زیادی نمایش داده شده است. از این جام سفالی باستانی در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود.
این پیاله نقره‌ای با روش سیاه‌قلم به طرح ببر شکارگاه ساسانی مزین شده است. این طرح در داخل و خارج پیاله نقاشی شده است. از طرح‌های ظروف کشف شده مربوط به دوره ساسانی می‌توان نتیجه گرفت موضوعات اصلی طرح‌های ظروف فلزی در دوره ساسانی، حیوانات شکارگاه بوده‌اند.
جالب است بدانید بیشتر پیاله‌ها در آن دوره فلزی بوده‌اند، زیرا مردمان باستان معتقد بودند اگر نوشیدنی‌ها در پیاله‌های بیضی‌شکل فلزی ریخته شود، نمای زیباتری خواهد داشت. این پیاله از زیباترین و قدیمی ترین ظروف پذیرایی کشف شده است. طرح ببر که با مهارت تمام و به صورت کشیده درحال پرش کشیده شده است با جزئیات زیاد، طرح گیاهی که در روبروی ببر کشیده شده است، فرم‌دهی پایه پیاله و موارد دیگر همگی نشان از خلاقیت بی‌اندازه ایرانیان دارد.
یکی دیگر از طرح‌های معروف ظروف در دوره‌های مختلف باستان، طرح پادشاهان آن دوره بوده است. طراحان علاقه زیادی داشتند تا داستان شکار شاه، لشکرکشی شاه یا دست‌بوسی میهمانان خارجی را بر روی ظروف طراحی کنند. حتی در بعضی از ظروف کشف شده مشاهده شده به داستان‌های مربوط به پادشاهان دوره قبل پرداخته شده است. در ادامه به چند مورد از طرح‌های مربوط به پادشاهان بر روی ظروف اشاره می‌کنیم.
همانطور که می‌دانید یکی از نام‌آورترین پادشاهان ساسانی، خسرو پرویز است. یکی از همسران این پادشاه، مریم بوده است که به او پسری به نام شیرویه می‌دهد. این پسر بعدها پدرش را به قتل می‌رساند. به گفته کارشناسان یکی از طرح‌ها بر روی بشقاب نفره‌ای کشف شده از آن دوره، خسرو پرویز به همراهی همسرش بر روی تخت شاهی است.
در طرح بشقاب، زیر تختی که خسرو و همسرش بر روی آن نشسته‌اند سر بریده سه گراز وحشی کشیده شده است. همچنین بر روی سر همسر خسرو یک تاج شاخ‌مانند قرار دارد که به گفته باستان‌شناسان نمایانگر باروری اوست. یکی از قدیمی ترین ظروف پذیرایی، این بشقاب با طرح پادشاه است.
به احتمال زیاد شما هم نام بهرام و آزاده را شنیده‌اید. داستان بهرام و آزاده که در شاهنامه فردوسی آمده است، یکی از آثار ادبی معروف فارسی‌زبان است. این داستان برگرفته از بهرام گور پادشاه ساسانی و آزاده چنگ‌نواز است. طرح داستان شکار بهرام همراه آزاده از طرح‌های پرطرفدار برای نقاشی روی ظروف بوده است. این طرح نه تنها در زمان ساسانیان، بلکه در زمان‌های بعد از آن نیز به وفور روی ظروف طراحی می‌شد.
یکی از معروف‌ترین ظروفی که توسط باستان‌شناسان کشف شده، بشقابی فلزی مربوط به دوره ساسانیان است. در این طرح بهرام به شکار غزال رفته و توانسته با پرتاب تیری شاخ‌های آهویی را جدا کند. از آنجایی که در آن دوره ابزار کافی برای طراحی روی فلز وجود نداشته است، ریزه‌کاری‌های موجود در این طرح بسیار شگفت‌انگیز است.
در دوران باستان، زنان نوازنده ایرانی بسیاری وجود داشته‌اند که سازهای مختلفی می‌نواختند. در این بشقاب یک طرح از زن فلوت‌زن ایرانی بر روی اسب بالداری را مشاهده می‌کنید. اگر در تاریخ اساطیری ایران جستجو کنید، جانوران خارق‌العده‌ای همانند این اسب بالدار پیدا خواهید کرد. در لبه داخلی بشقاب طرحی شبیه به شکل قلب به صورت دایره‌ای و منظم تکرار شده است.
یکی از نشانه‌های سلطنتی در ایران باستان، سیمرغ بوده است. از این رو نقش این پرنده افسانه‌ای در بسیاری از ظروف باستانی می‌توانید مشاهده کنید. ظاهر سیمرغ از بدنی شبیه به عقاب، سری شبیه به سر سگ و پنجه‌های شیر تشکیل شده است. سیمرغ در شاهنامه نماد خرد است. پرنده‌ای کمک‌رسان که در افسانه‌ها و نقش و نگارها حضوری پررنگ دارد.
این جام یا پارچ کشف شده از دوره ساسانیان که طرح سیمرغ را بر خود دارد، یکی از قدیمی ترین ظروف پذیرایی است و در موزه از آن نگهداری می‌شود. جنس این ظرف از فلزی گرانبها است. در دوران قدیم هنگامی که هنوز یخچالی برای خنک نگه داشتن نوشیدنی‌ها وجود نداشت، معمولاً لیوان‌ها و جام‌ها را از جنس فلز درست می‌کردند تا خنکای نوشیدنی را مدت طولانی‌تری نگه دارد.
سخن پایانی
در این مطلب با تعدادی از قدیمی ترین ظروف پذیرایی در دوران باستان آشنا شدیم. امروزه نیز تمامی مردم از انواع مختلف ظروف پذیرایی برای میهمانان خود استفاده می‌کنند تا موجب رضایت خاطر و خشنودی آنان شوند. اما در دنیای امروز دیگر لازم نیست ظروف پذیرایی را با دست خود بسازیم و روی آن طرح و نقش بیندازیم. سایت‌های خرید و فروش آنلاین ظروف تهیه این نوع از ظرف‌ها را آسان کرده است.
یکی از بهترین سایت‌های برای خرید محصولات و ظروف زیبا، سایت آویز است. فروشگاه آویز به‌روزترین محصولات لوکس را با بهترین قیمت‌ها به علاقه‌مندان ارائه می‌دهد. اگر به دنبال هنر اصیل ایرانی در ظروف پذیرایی یا دکوری می‌گردید، احتمالاً طرح مورد علاقه خودتان را در این فروشگاه پیدا می‌کنید.
تمامی حقوق برای آویز محفوظ است. 1402
